Sual: Derslerimi daha iyi anlamak için, bazı günler oruç tutmasam, bayramdan sonra kaza etsem sakıncası var mı?
CEVAP
Oruç
tutmak, derslere engel olmaz. Bilakis destek olur. Mide çok doyarsa
insanın kafası o kadar çalışmaz. Aç olanın zekası keskin, anlayışı
kuvvetli olur. Bu, daha işin tıbbi yönü. Allahü teâlânın rahmeti ihsanı
ise ayrı. Onu akıl almaz.
Ders için oruç tutmamak haram olur.
Ramazan günü oruç tutmak büyük nimettir. Bu nimetten mahrum kalmamalı.
Oruç tutmayı ganimet bilmeli. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Ramazanda bir gün oruç tutmayan, onun yerine bütün yıl oruç tutsa, o bir günkü sevaba kavuşamaz.) [Tirmizi]
Başka zaman ömür boyu oruç tutulsa Ramazanda tutulan bir orucun sevabına kavuşulmaz. Bir hadis-i şerif meali de şöyledir:
(Allah
rızası için bir gün oruç tutan kimseyi Allahü teâlâ, bu bir günlük oruç
sebebiyle Cehennem ateşinden 70 yıl uzak tutar.) [Buhari, Müslim,
Tirmizi, Nesai, İbni Mace]
Sual: Ramazanda herhangi bir şekilde orucu bozulan kimse, yiyip içebilir mi?
CEVAP
Ramazan
günü, iğne olmak, kendi isteğiyle ağız dolusu kusmak gibi bir sebeple
oruç bozulursa, yolcu şehrine gelirse, kadının hayzı kesilirse, akşama
kadar oruçlu gibi, sakınmaları gerekir. Yiyip içmeleri mekruh olur.
Sual:
İlmihallerde, diş arasında kalan, nohuttan küçük yemek artıklarını
yutmanın orucu bozmayacağı bildiriliyor. Peki nohuttan küçük bir pirinç
tanesini, bir buğday tanesini yutmak orucu niye bozuyor?
CEVAP
Diş arasında kalan yemek artığı dışarıdan alınmış olmuyor. Pirinç tanesi dışarıdan alınıyor.
Oruçlu
iken, pişmiş bir pirinç tanesi, nohuttan küçük olduğu halde yenirse
kefaret de gerekiyor. Pişmemiş pirinç yenirse kaza gerekiyor. Ama
dinimizin emrine göre, diş arasında kalan pişmiş pirinç tanesi [pilav]
yutulursa oruç bozulmuyor. Namaz esnasında yutarsa namaz da bozulmuyor.
Ama dışarıdan bir pirinç tanesi alıp yutsa namazı bozuluyor. Demek ki,
diş arasında kalanı yutmakla, dışarıdan alıp yutmak farklıdır.
Kıt
aklımızla dini hükümleri incelemek, mukayese etmek, hikmetini anlamaya
çalışmak bir hastalıktır. Bundan çok sakınmalı. Akılla mantıkla din
olsaydı, Peygamberler gönderilmez, dini hükümler bildirilmezdi.
Sual: Abdestte su kaçınca yiyip içse kefaret mi gerekir?
CEVAP
Kaza lazımdır.
Sual: Abdest alırken hata ile boğazına su kaçan, orucu bozulduğu için yiyip içse, kefaret mi gerekir?
CEVAP
Orucu kasten bozmadığı için, yalnız kaza gerekir.
Sual: Oruçlu olduğunu unutarak yiyen, sonra bilerek yiyip içmeye devam ederse, kefaret gerekir mi?
CEVAP
Oruçlu
olduğunu unutarak yiyip içen kimse, orucunun bozulduğunu zannederek
yiyip içmeye devam ederse kaza lazım olur, kefaret lazım olmaz. Eğer
unutarak yiyip içmenin orucu bozmadığını bildiği halde, kasten yiyip
içmeye devam ederse, hem kaza, hem de kefaret lazım olur.
Sual: Ramazanda birkaç gün oruç tutmadım. Kefaret gerekir mi?
CEVAP
Ramazanda
mazeretsiz oruç tutmamak büyük günahtır. Önce tutulmayan oruçlar için
tevbe edilir. Sonra gününe gün yani kaç gün tutulmamışsa o kadar gün
kaza orucu tutulur. Bir kimse, Ramazan ayında 30 gün oruç tutamasa,
tutamadığı gün kadar kaza gerekir, kefaret gerekmez. Kefaret, oruç
tutmamanın değil, niyetli iken Ramazan orucunu mazeretsiz bozmanın
cezasıdır.
Sual: Sefere çıkacağım diye orucu niyet etmedim. Güneş doğduktan sonra yiyip içtim. Kaza mı kefaret mi gerekir?
CEVAP
Kefaret
oruç tutmamanın değil, niyetli orucu kasten bozmanın cezasıdır.
Mazeretsiz oruç tutmamak haramdır ama kefareti gerektirmez. İmameyne
[imam-ı Ebu Yusuf ile imam-ı Muhammed’e] göre ise, öğleden bir saat
önceye kadar niyet etme imkanı varken kasten yiyip içtiği için kefaret
gerekir. Ama öğleden sonra yiyip içse idi, niyet etme imkanını
kaçırdığı için imameyne göre de kefaret gerekmez, sadece kaza gerekir.
Fetva imameyne göre değil, imam-ı a’zama göredir. Niyetsiz oruç ne
zaman açılırsa açılsın kaza gerekir, kefaret gerekmez.
Sual: Güneş doğduktan sonra niyet eden kimse, bu orucunu öğleden önce veya sonra bozduğunda, kaza mı kefaret mi gerekir?
CEVAP
Niyet imsak vaktinden sonra olduğu için her iki halde de kaza gerekir.
Sual:
İmsak vaktinden sonra, seferden memleketine dönse, oruca niyet etse ve
bu niyetli orucunu kasten bozsa, kefaret gerekir mi?
CEVAP
Kefaret gerekmez, kaza gerekir.
Sual: Kasten orucunu bozan kimse, sonradan oruç tutmamayı mubah kılacak bir hâl başına gelse, yine de kefaret gerekir mi?
CEVAP
Öyle
bir durum vaki olursa kefaret gerekmez. Mesela kadının hayzı başlasa,
yahut oruç tutamayacak kadar hastalansa yalnız kaza gerekir. Fakat
sefere çıksa, kefaret gerekir. Çünkü sefere çıkmak semavi bir özür
değildir.
Sual: Gece vardiyasında çalışıyorum. Ramazan orucuna
niyet etmeyi unutup yattım. Uyandığımda öğle ezanları okunuyordu. Artık
niyet edilmez dediler. Ben de belki bir çaresi vardır diye akşama kadar
bir şey yiyip içmedim. Oruçlu gibi durdum. Bu orucu kaza etmem gerekir
mi?
CEVAP
Evet kaza etmek gerekir. Çünkü niyet farzdır. Niyetsiz
oruç sahih olmaz. Ancak böyle istisnai durumlarda, ibadeti kurtarmak
için, zayıf da olsa başka kavil veya diğer hak mezheplerde bir çaresi
varsa, o taklit edilerek ibadet kurtarılır. Bu hususta zayıf da olsa
bir kavil vardır. Hanefi imamlarından imam-ı Züfer’e göre, orucunuz
sahihtir, kaza etmek gerekmez. Bu imama göre, niyet unutulmuşsa veya
herhangi bir sebeple niyet edilmemişse, o gün orucu bozan bir şey de
yapılmadıysa oruç tutulmuş olur. Yukarıdaki gibi zaruri durumlarda
imam-ı Züfer’in kavli ile amel etmek caiz olur.
Sual:
Mastürbasyon kaza gerektirir deniyor. Bana göre kasten orucu bozuyor,
ben kefaret gerekir diyorum. Hangi kitapta kaza gerektiği yazılıdır?
CEVAP
Mastürbasyon
için yalnız kaza lazım olduğu, Fetava-i Hindiyye, Bahrürraik ve
Dürr-ül-muhtar kitaplarında yazılıdır. Kefaret gerektirmez. Akıl ile
din olmaz. Dinde nakil şarttır.
Sual: Dayanamayıp orucunu bozana kaza mı gerekir?
CEVAP
Gerçekten dayanamamışsa, kaza gerekir.
Sual:
Yemekhanede birkaç kişiyi yerken görüp, biz de dalgınlıkla vakte dikkat
etmeden vakit girdi sanıp 16:40 da iftarı açtık. Sonra takvime baktık
ki akşam 16:44 deymiş. Kasıtlı bozmadığımız için sadece kaza gerekir
değil mi?
CEVAP
Evet kaza gerekir.
Sual: Oruçlu olunca abdestte ağza burna fazla su çekilmese olur mu?
CEVAP
Evet olur.
Sual: Bazı imsakiyeler, Türkiye Takvimi'nden farklıdır. Hangisine uymak ihtiyatlı olur?
CEVAP
İhtiyata
riayet etmek tedbirli ve temkinli hareket etmek elbette iyi olur.
Türkiye Takvimi'ne göre hareket edilmelidir. Yoksa oruçlar tehlikeye
girer. Türkiye Takvimi'nin hesapları yüz yıldır uygulanan hesaplardır.
[Farklı Ramazan İmsakiyeleri kısmında geniş bilgi var.]
Sual:
Bazıları diyor ki, Ramazanda orucun ilk gününü tutmazsak diğerlerini de
tuttuğumuz zaman gerektiği zaman bozabilirmişiz. Böyle bir şey var mı?
CEVAP
Öyle
bir şey yok. Ramazanda her gün oruç tutmak farzdır. Böyle hurafelere
inanmamak lazım. İnsan sağlık durumuna göre, ilk günler tutamaz da
sonraki günler tutabilir veya ilk günler tutar da hastalanınca diğer
günler tutamaz. Bu hallerde ne yapılacağı, nasıl yapılacağı ilmihal
kitaplarında vardır. [Böyle hurafelere inanmamak için dinimizi
öğrenmemiz lazım. Dinimizi doğru öğrenmek için de, ehli sünnet
alimlerinin kıymetli eserlerinden tercüme edilerek hazırlanan, Tam
İlmihal Seadet-i Ebediyye kitabını okumayı tavsiye ederiz. www.hakikatkitabevi.com adresinden okunabilir ve temin edilebilir.]
Sual: Oruçluyken misvak kullanmak mekruh mudur?
CEVAP
Mekruh
değildir. Şafii’de öğleden sonra kullanmamak iyi olur, çünkü ağızdaki
kokuyu giderdiği için, öğleden sonra misvaklanmayı mekruh sayarlar.
(Oruçlunun ağız kokusu Allah için sevimlidir. Öyle ise Allahü teâlâya
sevimli gelen bir şeyi biz niye yok edelim) derler.
Sual: Ramazanda şeytani rüya görülür mü?
CEVAP
Görülmez. Nefsani rüya görülür
Sual: Ramazanda şeytanların azgınları mı bağlanır?
CEVAP
Hayır hepsi bağlanır.
Sual: Şeker bayramı demek caiz mi?
CEVAP
Bayram namazından önce hurma, şeker gibi herhangi bir tatlı yemek müstehap olduğu için caizdir.
Sual: Ramazan ayı, niçin bazen 29, bazen 30 gün oluyor?
CEVAP
Ramazan-ı
şerif kameri aylardandır. Kameri aylar 29 veya 30 gün olur. Kur’an-ı
kerimde, Ramazan ayında oruç tutmanın farz olduğu bildirilmektedir.
(Bekara 183-185) Ramazan ayı otuz çekerse 30, yirmidokuz çekerse 29 gün
oruç tutmak farzdır. Bütün farz ibadetler Allahü teâlânın emridir.
Sual: Şabanın son günü, Ramazan ise farz olur, değilse nafile olur diyerek oruç tutmak uygun mu?
CEVAP
Bu
niyetle tutmak mekruh olur. Böyle niyet etmeden, Şabanın son günü
nafile oruç tutmak mekruh olmaz. Bir hadis-i şerifte de buyuruluyor ki:
(Ramazanı bir-iki gün önce oruç tutmakla karşılamayınız! Devamlı oruç
tutan, bu orucu tutabilir.) [Müslim]
Ramazan orucunu
karşılamak gerektiğini sanıp veya Ramazan diye Şabanın son günü oruç
tutmak mekruhtur. Hıristiyanlara benzememek için, Şabanın son günü oruç
tutmanın mekruh olduğunu bildiren âlimler de vardır.
Sual: Oruç tutmayan işçiye, Ramazanda yemek verilir mi?
CEVAP
Yemek verilmez, yemek parası verilebilir.
Sual: Yazın kazaya kalmış oruçları, kışın kaza etmek caiz mi?
CEVAP
Caizdir.
Sual: Hacda şükür kurbanı yerine ceza olarak oruç tutmak caiz mi?
CEVAP
Caiz olmaz. Ancak israfı önlemek için caizdir.
Sual: İmsaktan sonra kazaya niyet edenin orucu nafile mi olur?
CEVAP
Evet.
Sual: Seferdeki kimseye, evine gelince tutmadığı oruçları kaza etmek farz mı?
CEVAP
Evet.
Sual: Ramazanın son günü, bugün bayram diyenlere aldanıp, orucunu bozana, kaza mı lazım olur?
CEVAP
Kaza lazım olur.
Sual: Erzurumlu, yazın orucu, Adana’da tutsa, daha sevap mı?
CEVAP
Hayır. Sıkıntı kendiliğinden gelirse sevap olur.
Sual: (Başkası yerine oruç tutulmaz) hadisi hangi kitapta var?
CEVAP
Tahtavi haşiyesinin 238. sayfasında var.
Sual: Kaza orucunu davette bozmak caiz mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: Söylentilere inanıp, Ramazan diye, Şabanın 29’unda oruca niyet ettim. Doğrusunu öğrenince bozdum. Kaza gerekir mi?
CEVAP
Gerekmez.
Sual: Bir kimse akşam namazından önce uyusa veya bayılsa öbür gün öğleyin uyansa hemen oruca niyet edebilir mi?
CEVAP
Niyet edemez. Öğleden bir saat önce uyansaydı edebilirdi.
Sual:
Ailemden uzakta başka şehirde talebeyim. Annem telefonda, sahura
kalkabiliyor musun dedi, evet kalkıyorum dedim halbuki kalkamadığım çok
oldu. Aç olarak oruç tuttuğumu bilip üzülmesin diye böyle söyledim bu
yalan caiz olur mu?
CEVAP
Burada yalan caizdir.
Sual: 3 senelik oruç borcum var. Bunu 30’ar gün olarak peş peşe mi tutmam lazım?
CEVAP
Fırsat
buldukça birer ikişer veya üçer beşer tutarsınız, yani 30 gün birden
tutmak gerekmez. 90 gün oluncaya kadar böyle devam edersiniz.
Sual:
Kaza orucum yoktur. Fakat bazı oruçlarım bozulmuş, kabul olmamış diye,
oruç tutarken kazaya niyet edilse, mahzuru olur mu? Kaza orucum yoksa,
bunlar nafile olur mu?
CEVAP
Kazası olmayanın da kaza namazı kılmasında, kaza orucu tutmasında mahzur yoktur. Kazası yoksa nafile olur.
Sual: Oruca hesapla başlanılan yerlerde, yanlışlık olma ihtimali olacağı için, bayramdan sonra kaza orucu tutmak gerekir mi?
CEVAP
İki
gün kaza orucu tutmak gerekir. Çünkü büyük İslam âlimi seyyid
Abdülhakim Arvasi hazretleri, (Böyle yerlerde bulunan müslümanların
bayramdan sonra, dilediği zaman, kaza niyeti ile, iki gün daha oruç
tutmaları lazımdır) buyurdu.
Sual: Bu sene yılbaşı Ramazana geldi. Bu ayda kumar oynamak, içki içmek daha kötü değil midir?
CEVAP
Kumar
oynamak, içki içmek her zaman haramdır. Fakat mübarek yerlerde ve
mübarek günlerde bu haramları işlemek elbette daha büyük günah olur.
Yılbaşı
ile Noel birbirinden farklı ise de, 21 veya 25 Aralıktaki Noel
kutlamalarının devamı sayılabileceğinden, yılbaşı gecesi Hıristiyanlar
gibi eğlenmek caiz olmaz. Yalnız Hıristiyanların değil, Yahudilerin ve
bütün bâtıl dinlerin ibadetlerini yapmak, onlara benzemek olur.
Kâfirlerin yaptıkları ibadetler ve çirkin işleri hariç, mubah olan
âdetlerini yapmakta mahzur yoktur. Yani onlara benzemiş olunmaz.
(Redd-ül Muhtar)
Müslüman her gece neleri yapıyorsa, bu gece de onları yapmalıdır!
Sual: Bayramın ikinci günü oruç tutmak caiz mi?
CEVAP
Ramazan bayramının ikinci günü oruç tutmak caizdir.
Sual: Kaza orucuna niyet eden bir kimse, cünüp iken, imsak vaktinden sonra kalkıp banyo yapsa orucu yine de tutabilir mi?
CEVAP
Tutabilir.
Hatta namaz kılmayan kimse akşama kadar da cünüp dursa orucu yine sahih
olur. Fakat namaz kılmadığı için ve cünüp durduğu için büyük günah
olur. Yani cünüp oruç tutmakla, oruç bozulmuş olmaz.
Sual: Fecirle imsak vakti aynı şey mi?
CEVAP
Fecir, sabah namazı vaktidir. İmsak, oruçken yiyip içmeyi kesme zamanıdır.
Sual: Kazaya kalmış Ramazan orucunu bilerek bozan bir kimse kaç gün oruç tutması lazım?
CEVAP
Kaza orucunu bozunca bir gün tutar.
Sual: Ölü veya diri için namaz kılmak, oruç tutmak ve ona bu sevabı yollamak olur mu?
CEVAP
Namazın
orucun sevabı ona gönderilir. Bizzat onun için namaz kılınamaz, oruç
tutulamaz. Gönderilen sevap da, onun kılmadığı namaz, tutmadığı oruç
yerine geçmez.
Sual: Orucun sahih olması için, sahura kalkma mecburiyeti var mı?
CEVAP
Hangi oruç olursa olsun sahura kalkma mecburiyeti yoktur. Kalkmak sünnettir. Kalkılırsa sevap olur.
Sual:
Yeni namaza başladım. Oruç da tam olarak bu Ramazan tutacağım. Ancak
namaz ve oruç kazalarımı nasıl hesaplayacağım, tam bilmiyorum.
CEVAP
Zannı galibe göre hesaplarsınız.
Sual:
El, yüz vücut losyon veya kremlerinde alkol olduğu ve namaz kıldığımız
için bu kremleri kullanmamamız gerektiği, oruçluyken de necis olduğu
doğru mu?
CEVAP
Hayır o karışım alkoller affedilmiştir.
Sual: Orucun haram olduğu aylar ve günleri yazar mısınız?
CEVAP
Oruç
tutmak sadece bayram günleri haramdır. Senede beş gün. Yani dört gün
Kurban bayramı, bir gün de Ramazan bayramı. Diğer günler oruç
tutulabilir.
Sual: Kaza orucuna yalnız olarak nasıl niyet etmeli ve hangi zamanlar arasında niyet etmeli?
CEVAP
İlk kazaya kalan Ramazan orucuna demeli. Akşamdan imsak vaktine kadar niyet etmeli.
Sual: Nezri muayyen, nezri mutlak oruçlar nedir?
CEVAP
Vacip
oruçlar, muayyen olur. Belli gün oruç adamak böyledir. Mesela pazartesi
günü oruç tutmayı adamak, nezri muayyen oruç olur.
Gayr-i muayyen oruçlar: Herhangi bir gün oruç adamak. Mesela (Allah rızası için üç gün oruç tutacağım) demek böyledir.
Sual: İki sene adak orucu yerine yemin kefareti vermek caiz mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: Bir ay oruç tutmayı adayan, 30 gün peş peşe mi tutar?
CEVAP
Hayır.
Sual: Ebem, bir yıl oruç tutacağım diye adakta bulundu. Tutmadan öldü. Ne lazım?
CEVAP
Bu adak için bir senelik oruç kefareti yapılır.
Sual:
3 gün üst üste oruç tutmayı adamıştım, fakat üçüncü gün, (orucu bozan
fakat kefaret gerektirmeyen bir durum neticesinde) orucum bozuldu.
Nasıl hareket etmem lazım?
CEVAP
Adak orucunu kasten bozsanız kefaret gerekmez. Yeniden üç gün oruç tutarsınız.
Sual: (İşim olursa iki sene oruç tutacağım) dedim. Fakat Allah rızası için demediğim için oruç tutmam lazım mı?
CEVAP
Evet. Çünkü oruç zaten Allah rızası için tutulur.
Sual:
(Şu işi yaparsam bir gün oruç tutacağım) diye söylendiğinde, bu şeyi
her yaptığımız sefer için bir gün oruç mu tutmalıyız, yoksa birkaç
sefer sözümüzden çıktığımızda da 1 gün oruç tutmak yeterli mi?
CEVAP
Bir gün oruç tutmanız yeter.
Sual:
Amerika’dan yola çıkıyorum. Gece yolculuğu yapacağım. Sahur vaktinde
uçakta olacağım, hangi ülkeye göre imsak vaktini esas alacağım. Evim
Hollanda’da. Eve dönünce Hollanda'nın iftar vaktini mi esas alacağım?
CEVAP
Çıktığınız
ülkenin yani Amerika’nın imsak vakti esas alınır. Gittiğiniz yerin de
iftar vakti esas alınır. Yani Hollanda’nın. Güneş batmadan iftar
edilmez.
Sual: Biz iki kardeşiz, annem bize hamileyken
oruçlarını tutamamış. O zamanki Ramazan imsakiyelerini saklayıp daha
sonra (yıllar sonra) o imsakiyelere bakarak sırayla tutmuş. Niyet
ederken bunlara göre niyet etmiş. Bunları tekrar tutması gerekiyor mu?
CEVAP
Çok
iyi olmuş. Tekrar tutması gerekmez. Fakat imsakiye saklamasa da ilk
kazaya kalan diyerek de tutabilirdi. Namazları da öyle kaza etmek
gerekir. İlk kılınan kılınınca ondan sonraki ilk olur.
Sual: İftar açarken ezan okunması şart mı?
CEVAP
Hayır değildir. Vaktin girmesi şarttır. Vakit girince, ezan okunmasa da iftar edilir.
Sual:
Bazı kimseler, her çeşit gıdayı yiyorlar, fakat et, süt gibi hayvani
gıdalar yemeyip kırk gün perhiz yapıyorlar. Buna da oruç diyorlar.
Müslümanlıkta böyle bir oruç var mıdır?
CEVAP
Müslümanlıkta böyle
bir oruç yoktur. Hıristiyanlıkta böyle perhizler vardır. Demek ki
onlar, Hıristiyanların ibadetlerini yapıyorlar. Gayrı müslimlerin
ibadetlerini yapanlar veya yapmadığı halde beğenenler kâfir olur.
(Berika)
Sual: Üç ayları tutuyorum. Arkadaşlardan bilmeden davet edenler oluyor. Orucu bozmam caiz midir?
CEVAP
Üç
aylardan Receb ve Şabanda tutulan oruçlar nafiledir. Nafile oruç
tutarken uygun bir davete gidilince orucu bozmak caizdir. Bir mümin
arkadaşı sevindirmek, onu üzmemek için davetine gidilir. Davete gidip
de orucunu bozmayan bir kimseye Peygamber efendimiz buyurdu ki:
(Arkadaşın
senin için bu kadar külfete girdiği halde, sen hâlâ "oruçluyum" diye
ısrar ediyorsun. Şimdi ye, sonra yerine bir gün tutarsın.) [Dare Kutni]
Davete gidilince, Ramazan, kaza ve kefaret oruçları bozulmaz. Sadece nafile oruçlar bozulabilir. (Mevkufat)
Sual: Kaza borcum var. Üç aylarda tutabilir miyim?
CEVAP
Kaza
ve nafile oruçları Receb ve Şaban ve diğer aylarda tutmakta mahzur
yoktur. Fakat kaza oruçlarını, mazeretsiz geciktirmemek iyi olur! Bu
aylarda kaza orucu tutan, bu aylarda nafileye verilecek sevaplara da
kavuşur. (Nevadir-i fıkhiyye)
Receb ve Şaban aylarında kaza
orucu veya nafile oruç, her gün veya aralıklı olarak da tutulur. Tek
başına Cuma veya Cumartesi günü oruç tutmamalıdır! Perşembe ile Cuma
veya Cuma ile Cumartesi birlikte tutulursa mahzuru olmaz.
Receb
veya Şabanda oruç tutarken, kazanız varsa, (İlk kazaya kalan Ramazan
orucumu tutmaya) diye niyet edersiniz. Kazanız yoksa, kaza orucu tutmak
yine caizdir.
Sual: 12-14 yaşlarında çocuklarım var. Namaz kılıp oruç tutmaları farz mıdır?
CEVAP
Büluğa
erince kız ve erkek çocuğa, namaz, oruç farz olur. Ay hâlinde
tutamadığı oruçları, bayramdan sonra kaza eder. Ay hâli sebebiyle
kılamadığı namazları kaza etmez. Hazret-i Âişe validemizin naklettiği
hadis-i şerifte, hayzlı iken tutulamayan orucu kaza etmek gerektiği,
kılınmayan namazları kaza etmek gerekmediği bildirilmiştir. (Buhari)
Hazret-i
Havva validemiz, Ramazan ayında hayz olunca, Allahü teâlâ, namaz
kılmamasını ve oruç tutmamasını, hayzlı iken kılamadığı namazları kaza
etmemesini, fakat orucu kaza etmesini emretmiştir. (Mevkufat)
Sual: Kış günleri kısa olduğu için nafile veya kaza orucu tutmam uygun olur mu?
CEVAP
Evet. Kolaylıklardan istifade etmek iyidir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Kışın oruç tutmak, meşakkatsiz elde edilen bir ganimettir.) [Tirmizi]
(Kış mevsimi, müminin baharıdır. Gündüzleri kısadır, oruç tutar, geceleri uzundur, o vakitleri ibadet eder.) [Gunye]
Sual: Maliki’yi taklit eden kadının hayzı 15 gündür. 15 gün oruç tutmayıp sonra mı kaza eder?
CEVAP
Oruçta taklit edilmediği için, Hanefi’deki hayz müddeti geçtikten sonra oruç tutulur.
Sual: Ramazanda oruçlu iken hanımını öpmenin bir mahzuru olur mu?
CEVAP
Veda
öpüşü gibi bir öpüş caizdir, şehvetle öpmek ise caiz değildir. Cünüp
olmak şüphesi varken öpmek mekruhtur. Öperken cünüp olursa oruç bozulur
ve kaza gerekir. Maliki mezhebinde oruçlu iken hanımını öpmek haramdır.
Sual: Gündüz öğleyin yatarken ihtilam olup, herhangi bir sebeple gusledemeyen kimsenin orucu sahih olur mu?
CEVAP
Zaruretsiz
cünüp durmak haramdır. Namazını da kılamadığı için ayrıca büyük günaha
girer. Su bulma imkanı olamayan teyemmüm eder yine cünüp durmaz.
Teyemmüm edileceğini de bilmeyen kimsenin orucu sahih olur. Çünkü cünüp
durmak dört mezhepte de, oruca mani değildir.
Sual: Sadece Cuma günü oruç tutmakta mahzur var mıdır?
CEVAP
İmam-ı
Ebu Yusuf’a göre mekruhtur. İmam-ı a'zama göre mekruh değildir. Bir
ibadet için mekruh ve sünnet diyen olunca, bütün müctehid âlimlere
uyabilmek için, o işi yapmamak gerekir. Yani Cuma günü bir ihtiyaç
olmadan oruç tutmamalı. Perşembe-Cuma veya Cuma-Cumartesi olarak tutmak
iyi olur.
Sual: Bir mazeretle oruç tutamayan kimse, mukabele okuyamaz, teravihe gidemez mi?
CEVAP
Oruç,
namaz ve mukabele birbirine bağlı ibadetler değil. Bir mazeretle oruç
tutamayan Kur’an-ı kerim de okur, mukabele de dinler, namazını kılar,
teravihini kılar.
Sual: Trafik kazasında, birinin ölümüne sebep olana, kanuni cezadan başka da, ayrıca bir kefaret gerekir mi?
CEVAP
Evet. Bugün için, 60 gün oruç tutması gerekir.
Sual: Bir fakir, aldığı oruç fidyelerini başka fakire verebilir mi?
CEVAP
Evet verebilir.
Sual:
Nafile namaz kılarken veya nafile oruç tutarken bir mazeretle veya
mazeretsiz namazını veya orucunu bozan kimsenin, bunları kaza etmesi
gerekir mi?
CEVAP
Bozulan nafile namazları tekrar kılmak, bozulan
nafile oruçları da tekrar tutmak vacibdir. Çünkü, nafileye başlanınca,
bunu tamamlamak vacib olur. (Uyun-ül-besair)
Sual: Şaban ayının son günü oruç tutmak, uygun mudur?
CEVAP
Şaban
ayının son gününe, yevm-i şek denir; şüpheli gün demektir. Bu günde
oruç tutmanın, mekruh, caiz ve caiz olmayan durumları vardır. Bugün
tutulan oruç, üç türlü olur:
1- Ramazan orucuna veya (ramazan
ise ramazan orucuna, ramazan değilse, nafileye) diye niyet ederek
tutulan oruçtur. Bu niyetle oruç tutmak, mekruhtur.
2- Nafile oruca veya kaza orucuna niyet ederek oruç tutmak caizdir, mekruh değildir.
3- (Ramazansa, ramazan orucuna; değilse, niyet etmiyorum) diye tutulan oruç, hiç caiz değildir.
Sual: Ramazan orucunu tutarken, aynı zamanda adak ve kaza orucuna da niyet edilebilir mi?
CEVAP
Hayır,
sadece Ramazan orucuna diye niyet edilir. Bunun gibi, vaktin farzını
mesela öğle namazının farzını kılarken, sünnetine diye de niyet
edilmez. Ama sünnet kılarken, ilk kazaya kalmış öğlenin veya başka bir
vaktin farzına diye niyet edilir. Bunun gibi, mübarek günlerde nafile
oruç tutarken ilk kazaya kalmış ramazan orucuna da niyet edilebilir.
Vaktin namazı ile kazaya kalan namaz farklı olduğu gibi, ramazan orucu
ile kazası da farklıdır. Nafile oruç tutarken, hem nafileye hem de ilk
kazaya kalan Ramazan orucuna niyet edilebilir.
Sual: Halk arasında, oruç borcu olan kız, borçlarını ödemeden evlenemez diye bir inanç var. Doğru mu?
CEVAP
Hayır,
doğru değildir. Evlenince kocasından izinsiz nafile oruç tutmak uygun
olmadığı için, belki oruç borcu ile kocasının evine gitmemeli denmiş
olabilir.
Sual: Ramazan ayında tutamadığımız oruçları, istediğimiz zaman kaza edebilir miyiz?
CEVAP
Evet,
her zaman kaza edilebilir ise de, fırsat buldukça bir an önce kaza
etmek iyi olur. Şafii’de ise, gelecek Ramazana kadar kaza edilmezse,
hem oruç tutmak, hem de fidye vermek gerekir.
CEVAP
Oruç
tutmak, derslere engel olmaz. Bilakis destek olur. Mide çok doyarsa
insanın kafası o kadar çalışmaz. Aç olanın zekası keskin, anlayışı
kuvvetli olur. Bu, daha işin tıbbi yönü. Allahü teâlânın rahmeti ihsanı
ise ayrı. Onu akıl almaz.
Ders için oruç tutmamak haram olur.
Ramazan günü oruç tutmak büyük nimettir. Bu nimetten mahrum kalmamalı.
Oruç tutmayı ganimet bilmeli. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Ramazanda bir gün oruç tutmayan, onun yerine bütün yıl oruç tutsa, o bir günkü sevaba kavuşamaz.) [Tirmizi]
Başka zaman ömür boyu oruç tutulsa Ramazanda tutulan bir orucun sevabına kavuşulmaz. Bir hadis-i şerif meali de şöyledir:
(Allah
rızası için bir gün oruç tutan kimseyi Allahü teâlâ, bu bir günlük oruç
sebebiyle Cehennem ateşinden 70 yıl uzak tutar.) [Buhari, Müslim,
Tirmizi, Nesai, İbni Mace]
Sual: Ramazanda herhangi bir şekilde orucu bozulan kimse, yiyip içebilir mi?
CEVAP
Ramazan
günü, iğne olmak, kendi isteğiyle ağız dolusu kusmak gibi bir sebeple
oruç bozulursa, yolcu şehrine gelirse, kadının hayzı kesilirse, akşama
kadar oruçlu gibi, sakınmaları gerekir. Yiyip içmeleri mekruh olur.
Sual:
İlmihallerde, diş arasında kalan, nohuttan küçük yemek artıklarını
yutmanın orucu bozmayacağı bildiriliyor. Peki nohuttan küçük bir pirinç
tanesini, bir buğday tanesini yutmak orucu niye bozuyor?
CEVAP
Diş arasında kalan yemek artığı dışarıdan alınmış olmuyor. Pirinç tanesi dışarıdan alınıyor.
Oruçlu
iken, pişmiş bir pirinç tanesi, nohuttan küçük olduğu halde yenirse
kefaret de gerekiyor. Pişmemiş pirinç yenirse kaza gerekiyor. Ama
dinimizin emrine göre, diş arasında kalan pişmiş pirinç tanesi [pilav]
yutulursa oruç bozulmuyor. Namaz esnasında yutarsa namaz da bozulmuyor.
Ama dışarıdan bir pirinç tanesi alıp yutsa namazı bozuluyor. Demek ki,
diş arasında kalanı yutmakla, dışarıdan alıp yutmak farklıdır.
Kıt
aklımızla dini hükümleri incelemek, mukayese etmek, hikmetini anlamaya
çalışmak bir hastalıktır. Bundan çok sakınmalı. Akılla mantıkla din
olsaydı, Peygamberler gönderilmez, dini hükümler bildirilmezdi.
Sual: Abdestte su kaçınca yiyip içse kefaret mi gerekir?
CEVAP
Kaza lazımdır.
Sual: Abdest alırken hata ile boğazına su kaçan, orucu bozulduğu için yiyip içse, kefaret mi gerekir?
CEVAP
Orucu kasten bozmadığı için, yalnız kaza gerekir.
Sual: Oruçlu olduğunu unutarak yiyen, sonra bilerek yiyip içmeye devam ederse, kefaret gerekir mi?
CEVAP
Oruçlu
olduğunu unutarak yiyip içen kimse, orucunun bozulduğunu zannederek
yiyip içmeye devam ederse kaza lazım olur, kefaret lazım olmaz. Eğer
unutarak yiyip içmenin orucu bozmadığını bildiği halde, kasten yiyip
içmeye devam ederse, hem kaza, hem de kefaret lazım olur.
Sual: Ramazanda birkaç gün oruç tutmadım. Kefaret gerekir mi?
CEVAP
Ramazanda
mazeretsiz oruç tutmamak büyük günahtır. Önce tutulmayan oruçlar için
tevbe edilir. Sonra gününe gün yani kaç gün tutulmamışsa o kadar gün
kaza orucu tutulur. Bir kimse, Ramazan ayında 30 gün oruç tutamasa,
tutamadığı gün kadar kaza gerekir, kefaret gerekmez. Kefaret, oruç
tutmamanın değil, niyetli iken Ramazan orucunu mazeretsiz bozmanın
cezasıdır.
Sual: Sefere çıkacağım diye orucu niyet etmedim. Güneş doğduktan sonra yiyip içtim. Kaza mı kefaret mi gerekir?
CEVAP
Kefaret
oruç tutmamanın değil, niyetli orucu kasten bozmanın cezasıdır.
Mazeretsiz oruç tutmamak haramdır ama kefareti gerektirmez. İmameyne
[imam-ı Ebu Yusuf ile imam-ı Muhammed’e] göre ise, öğleden bir saat
önceye kadar niyet etme imkanı varken kasten yiyip içtiği için kefaret
gerekir. Ama öğleden sonra yiyip içse idi, niyet etme imkanını
kaçırdığı için imameyne göre de kefaret gerekmez, sadece kaza gerekir.
Fetva imameyne göre değil, imam-ı a’zama göredir. Niyetsiz oruç ne
zaman açılırsa açılsın kaza gerekir, kefaret gerekmez.
Sual: Güneş doğduktan sonra niyet eden kimse, bu orucunu öğleden önce veya sonra bozduğunda, kaza mı kefaret mi gerekir?
CEVAP
Niyet imsak vaktinden sonra olduğu için her iki halde de kaza gerekir.
Sual:
İmsak vaktinden sonra, seferden memleketine dönse, oruca niyet etse ve
bu niyetli orucunu kasten bozsa, kefaret gerekir mi?
CEVAP
Kefaret gerekmez, kaza gerekir.
Sual: Kasten orucunu bozan kimse, sonradan oruç tutmamayı mubah kılacak bir hâl başına gelse, yine de kefaret gerekir mi?
CEVAP
Öyle
bir durum vaki olursa kefaret gerekmez. Mesela kadının hayzı başlasa,
yahut oruç tutamayacak kadar hastalansa yalnız kaza gerekir. Fakat
sefere çıksa, kefaret gerekir. Çünkü sefere çıkmak semavi bir özür
değildir.
Sual: Gece vardiyasında çalışıyorum. Ramazan orucuna
niyet etmeyi unutup yattım. Uyandığımda öğle ezanları okunuyordu. Artık
niyet edilmez dediler. Ben de belki bir çaresi vardır diye akşama kadar
bir şey yiyip içmedim. Oruçlu gibi durdum. Bu orucu kaza etmem gerekir
mi?
CEVAP
Evet kaza etmek gerekir. Çünkü niyet farzdır. Niyetsiz
oruç sahih olmaz. Ancak böyle istisnai durumlarda, ibadeti kurtarmak
için, zayıf da olsa başka kavil veya diğer hak mezheplerde bir çaresi
varsa, o taklit edilerek ibadet kurtarılır. Bu hususta zayıf da olsa
bir kavil vardır. Hanefi imamlarından imam-ı Züfer’e göre, orucunuz
sahihtir, kaza etmek gerekmez. Bu imama göre, niyet unutulmuşsa veya
herhangi bir sebeple niyet edilmemişse, o gün orucu bozan bir şey de
yapılmadıysa oruç tutulmuş olur. Yukarıdaki gibi zaruri durumlarda
imam-ı Züfer’in kavli ile amel etmek caiz olur.
Sual:
Mastürbasyon kaza gerektirir deniyor. Bana göre kasten orucu bozuyor,
ben kefaret gerekir diyorum. Hangi kitapta kaza gerektiği yazılıdır?
CEVAP
Mastürbasyon
için yalnız kaza lazım olduğu, Fetava-i Hindiyye, Bahrürraik ve
Dürr-ül-muhtar kitaplarında yazılıdır. Kefaret gerektirmez. Akıl ile
din olmaz. Dinde nakil şarttır.
Sual: Dayanamayıp orucunu bozana kaza mı gerekir?
CEVAP
Gerçekten dayanamamışsa, kaza gerekir.
Sual:
Yemekhanede birkaç kişiyi yerken görüp, biz de dalgınlıkla vakte dikkat
etmeden vakit girdi sanıp 16:40 da iftarı açtık. Sonra takvime baktık
ki akşam 16:44 deymiş. Kasıtlı bozmadığımız için sadece kaza gerekir
değil mi?
CEVAP
Evet kaza gerekir.
Sual: Oruçlu olunca abdestte ağza burna fazla su çekilmese olur mu?
CEVAP
Evet olur.
Sual: Bazı imsakiyeler, Türkiye Takvimi'nden farklıdır. Hangisine uymak ihtiyatlı olur?
CEVAP
İhtiyata
riayet etmek tedbirli ve temkinli hareket etmek elbette iyi olur.
Türkiye Takvimi'ne göre hareket edilmelidir. Yoksa oruçlar tehlikeye
girer. Türkiye Takvimi'nin hesapları yüz yıldır uygulanan hesaplardır.
[Farklı Ramazan İmsakiyeleri kısmında geniş bilgi var.]
Sual:
Bazıları diyor ki, Ramazanda orucun ilk gününü tutmazsak diğerlerini de
tuttuğumuz zaman gerektiği zaman bozabilirmişiz. Böyle bir şey var mı?
CEVAP
Öyle
bir şey yok. Ramazanda her gün oruç tutmak farzdır. Böyle hurafelere
inanmamak lazım. İnsan sağlık durumuna göre, ilk günler tutamaz da
sonraki günler tutabilir veya ilk günler tutar da hastalanınca diğer
günler tutamaz. Bu hallerde ne yapılacağı, nasıl yapılacağı ilmihal
kitaplarında vardır. [Böyle hurafelere inanmamak için dinimizi
öğrenmemiz lazım. Dinimizi doğru öğrenmek için de, ehli sünnet
alimlerinin kıymetli eserlerinden tercüme edilerek hazırlanan, Tam
İlmihal Seadet-i Ebediyye kitabını okumayı tavsiye ederiz. www.hakikatkitabevi.com adresinden okunabilir ve temin edilebilir.]
Sual: Oruçluyken misvak kullanmak mekruh mudur?
CEVAP
Mekruh
değildir. Şafii’de öğleden sonra kullanmamak iyi olur, çünkü ağızdaki
kokuyu giderdiği için, öğleden sonra misvaklanmayı mekruh sayarlar.
(Oruçlunun ağız kokusu Allah için sevimlidir. Öyle ise Allahü teâlâya
sevimli gelen bir şeyi biz niye yok edelim) derler.
Sual: Ramazanda şeytani rüya görülür mü?
CEVAP
Görülmez. Nefsani rüya görülür
Sual: Ramazanda şeytanların azgınları mı bağlanır?
CEVAP
Hayır hepsi bağlanır.
Sual: Şeker bayramı demek caiz mi?
CEVAP
Bayram namazından önce hurma, şeker gibi herhangi bir tatlı yemek müstehap olduğu için caizdir.
Sual: Ramazan ayı, niçin bazen 29, bazen 30 gün oluyor?
CEVAP
Ramazan-ı
şerif kameri aylardandır. Kameri aylar 29 veya 30 gün olur. Kur’an-ı
kerimde, Ramazan ayında oruç tutmanın farz olduğu bildirilmektedir.
(Bekara 183-185) Ramazan ayı otuz çekerse 30, yirmidokuz çekerse 29 gün
oruç tutmak farzdır. Bütün farz ibadetler Allahü teâlânın emridir.
Sual: Şabanın son günü, Ramazan ise farz olur, değilse nafile olur diyerek oruç tutmak uygun mu?
CEVAP
Bu
niyetle tutmak mekruh olur. Böyle niyet etmeden, Şabanın son günü
nafile oruç tutmak mekruh olmaz. Bir hadis-i şerifte de buyuruluyor ki:
(Ramazanı bir-iki gün önce oruç tutmakla karşılamayınız! Devamlı oruç
tutan, bu orucu tutabilir.) [Müslim]
Ramazan orucunu
karşılamak gerektiğini sanıp veya Ramazan diye Şabanın son günü oruç
tutmak mekruhtur. Hıristiyanlara benzememek için, Şabanın son günü oruç
tutmanın mekruh olduğunu bildiren âlimler de vardır.
Sual: Oruç tutmayan işçiye, Ramazanda yemek verilir mi?
CEVAP
Yemek verilmez, yemek parası verilebilir.
Sual: Yazın kazaya kalmış oruçları, kışın kaza etmek caiz mi?
CEVAP
Caizdir.
Sual: Hacda şükür kurbanı yerine ceza olarak oruç tutmak caiz mi?
CEVAP
Caiz olmaz. Ancak israfı önlemek için caizdir.
Sual: İmsaktan sonra kazaya niyet edenin orucu nafile mi olur?
CEVAP
Evet.
Sual: Seferdeki kimseye, evine gelince tutmadığı oruçları kaza etmek farz mı?
CEVAP
Evet.
Sual: Ramazanın son günü, bugün bayram diyenlere aldanıp, orucunu bozana, kaza mı lazım olur?
CEVAP
Kaza lazım olur.
Sual: Erzurumlu, yazın orucu, Adana’da tutsa, daha sevap mı?
CEVAP
Hayır. Sıkıntı kendiliğinden gelirse sevap olur.
Sual: (Başkası yerine oruç tutulmaz) hadisi hangi kitapta var?
CEVAP
Tahtavi haşiyesinin 238. sayfasında var.
Sual: Kaza orucunu davette bozmak caiz mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: Söylentilere inanıp, Ramazan diye, Şabanın 29’unda oruca niyet ettim. Doğrusunu öğrenince bozdum. Kaza gerekir mi?
CEVAP
Gerekmez.
Sual: Bir kimse akşam namazından önce uyusa veya bayılsa öbür gün öğleyin uyansa hemen oruca niyet edebilir mi?
CEVAP
Niyet edemez. Öğleden bir saat önce uyansaydı edebilirdi.
Sual:
Ailemden uzakta başka şehirde talebeyim. Annem telefonda, sahura
kalkabiliyor musun dedi, evet kalkıyorum dedim halbuki kalkamadığım çok
oldu. Aç olarak oruç tuttuğumu bilip üzülmesin diye böyle söyledim bu
yalan caiz olur mu?
CEVAP
Burada yalan caizdir.
Sual: 3 senelik oruç borcum var. Bunu 30’ar gün olarak peş peşe mi tutmam lazım?
CEVAP
Fırsat
buldukça birer ikişer veya üçer beşer tutarsınız, yani 30 gün birden
tutmak gerekmez. 90 gün oluncaya kadar böyle devam edersiniz.
Sual:
Kaza orucum yoktur. Fakat bazı oruçlarım bozulmuş, kabul olmamış diye,
oruç tutarken kazaya niyet edilse, mahzuru olur mu? Kaza orucum yoksa,
bunlar nafile olur mu?
CEVAP
Kazası olmayanın da kaza namazı kılmasında, kaza orucu tutmasında mahzur yoktur. Kazası yoksa nafile olur.
Sual: Oruca hesapla başlanılan yerlerde, yanlışlık olma ihtimali olacağı için, bayramdan sonra kaza orucu tutmak gerekir mi?
CEVAP
İki
gün kaza orucu tutmak gerekir. Çünkü büyük İslam âlimi seyyid
Abdülhakim Arvasi hazretleri, (Böyle yerlerde bulunan müslümanların
bayramdan sonra, dilediği zaman, kaza niyeti ile, iki gün daha oruç
tutmaları lazımdır) buyurdu.
Sual: Bu sene yılbaşı Ramazana geldi. Bu ayda kumar oynamak, içki içmek daha kötü değil midir?
CEVAP
Kumar
oynamak, içki içmek her zaman haramdır. Fakat mübarek yerlerde ve
mübarek günlerde bu haramları işlemek elbette daha büyük günah olur.
Yılbaşı
ile Noel birbirinden farklı ise de, 21 veya 25 Aralıktaki Noel
kutlamalarının devamı sayılabileceğinden, yılbaşı gecesi Hıristiyanlar
gibi eğlenmek caiz olmaz. Yalnız Hıristiyanların değil, Yahudilerin ve
bütün bâtıl dinlerin ibadetlerini yapmak, onlara benzemek olur.
Kâfirlerin yaptıkları ibadetler ve çirkin işleri hariç, mubah olan
âdetlerini yapmakta mahzur yoktur. Yani onlara benzemiş olunmaz.
(Redd-ül Muhtar)
Müslüman her gece neleri yapıyorsa, bu gece de onları yapmalıdır!
Sual: Bayramın ikinci günü oruç tutmak caiz mi?
CEVAP
Ramazan bayramının ikinci günü oruç tutmak caizdir.
Sual: Kaza orucuna niyet eden bir kimse, cünüp iken, imsak vaktinden sonra kalkıp banyo yapsa orucu yine de tutabilir mi?
CEVAP
Tutabilir.
Hatta namaz kılmayan kimse akşama kadar da cünüp dursa orucu yine sahih
olur. Fakat namaz kılmadığı için ve cünüp durduğu için büyük günah
olur. Yani cünüp oruç tutmakla, oruç bozulmuş olmaz.
Sual: Fecirle imsak vakti aynı şey mi?
CEVAP
Fecir, sabah namazı vaktidir. İmsak, oruçken yiyip içmeyi kesme zamanıdır.
Sual: Kazaya kalmış Ramazan orucunu bilerek bozan bir kimse kaç gün oruç tutması lazım?
CEVAP
Kaza orucunu bozunca bir gün tutar.
Sual: Ölü veya diri için namaz kılmak, oruç tutmak ve ona bu sevabı yollamak olur mu?
CEVAP
Namazın
orucun sevabı ona gönderilir. Bizzat onun için namaz kılınamaz, oruç
tutulamaz. Gönderilen sevap da, onun kılmadığı namaz, tutmadığı oruç
yerine geçmez.
Sual: Orucun sahih olması için, sahura kalkma mecburiyeti var mı?
CEVAP
Hangi oruç olursa olsun sahura kalkma mecburiyeti yoktur. Kalkmak sünnettir. Kalkılırsa sevap olur.
Sual:
Yeni namaza başladım. Oruç da tam olarak bu Ramazan tutacağım. Ancak
namaz ve oruç kazalarımı nasıl hesaplayacağım, tam bilmiyorum.
CEVAP
Zannı galibe göre hesaplarsınız.
Sual:
El, yüz vücut losyon veya kremlerinde alkol olduğu ve namaz kıldığımız
için bu kremleri kullanmamamız gerektiği, oruçluyken de necis olduğu
doğru mu?
CEVAP
Hayır o karışım alkoller affedilmiştir.
Sual: Orucun haram olduğu aylar ve günleri yazar mısınız?
CEVAP
Oruç
tutmak sadece bayram günleri haramdır. Senede beş gün. Yani dört gün
Kurban bayramı, bir gün de Ramazan bayramı. Diğer günler oruç
tutulabilir.
Sual: Kaza orucuna yalnız olarak nasıl niyet etmeli ve hangi zamanlar arasında niyet etmeli?
CEVAP
İlk kazaya kalan Ramazan orucuna demeli. Akşamdan imsak vaktine kadar niyet etmeli.
Sual: Nezri muayyen, nezri mutlak oruçlar nedir?
CEVAP
Vacip
oruçlar, muayyen olur. Belli gün oruç adamak böyledir. Mesela pazartesi
günü oruç tutmayı adamak, nezri muayyen oruç olur.
Gayr-i muayyen oruçlar: Herhangi bir gün oruç adamak. Mesela (Allah rızası için üç gün oruç tutacağım) demek böyledir.
Sual: İki sene adak orucu yerine yemin kefareti vermek caiz mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: Bir ay oruç tutmayı adayan, 30 gün peş peşe mi tutar?
CEVAP
Hayır.
Sual: Ebem, bir yıl oruç tutacağım diye adakta bulundu. Tutmadan öldü. Ne lazım?
CEVAP
Bu adak için bir senelik oruç kefareti yapılır.
Sual:
3 gün üst üste oruç tutmayı adamıştım, fakat üçüncü gün, (orucu bozan
fakat kefaret gerektirmeyen bir durum neticesinde) orucum bozuldu.
Nasıl hareket etmem lazım?
CEVAP
Adak orucunu kasten bozsanız kefaret gerekmez. Yeniden üç gün oruç tutarsınız.
Sual: (İşim olursa iki sene oruç tutacağım) dedim. Fakat Allah rızası için demediğim için oruç tutmam lazım mı?
CEVAP
Evet. Çünkü oruç zaten Allah rızası için tutulur.
Sual:
(Şu işi yaparsam bir gün oruç tutacağım) diye söylendiğinde, bu şeyi
her yaptığımız sefer için bir gün oruç mu tutmalıyız, yoksa birkaç
sefer sözümüzden çıktığımızda da 1 gün oruç tutmak yeterli mi?
CEVAP
Bir gün oruç tutmanız yeter.
Sual:
Amerika’dan yola çıkıyorum. Gece yolculuğu yapacağım. Sahur vaktinde
uçakta olacağım, hangi ülkeye göre imsak vaktini esas alacağım. Evim
Hollanda’da. Eve dönünce Hollanda'nın iftar vaktini mi esas alacağım?
CEVAP
Çıktığınız
ülkenin yani Amerika’nın imsak vakti esas alınır. Gittiğiniz yerin de
iftar vakti esas alınır. Yani Hollanda’nın. Güneş batmadan iftar
edilmez.
Sual: Biz iki kardeşiz, annem bize hamileyken
oruçlarını tutamamış. O zamanki Ramazan imsakiyelerini saklayıp daha
sonra (yıllar sonra) o imsakiyelere bakarak sırayla tutmuş. Niyet
ederken bunlara göre niyet etmiş. Bunları tekrar tutması gerekiyor mu?
CEVAP
Çok
iyi olmuş. Tekrar tutması gerekmez. Fakat imsakiye saklamasa da ilk
kazaya kalan diyerek de tutabilirdi. Namazları da öyle kaza etmek
gerekir. İlk kılınan kılınınca ondan sonraki ilk olur.
Sual: İftar açarken ezan okunması şart mı?
CEVAP
Hayır değildir. Vaktin girmesi şarttır. Vakit girince, ezan okunmasa da iftar edilir.
Sual:
Bazı kimseler, her çeşit gıdayı yiyorlar, fakat et, süt gibi hayvani
gıdalar yemeyip kırk gün perhiz yapıyorlar. Buna da oruç diyorlar.
Müslümanlıkta böyle bir oruç var mıdır?
CEVAP
Müslümanlıkta böyle
bir oruç yoktur. Hıristiyanlıkta böyle perhizler vardır. Demek ki
onlar, Hıristiyanların ibadetlerini yapıyorlar. Gayrı müslimlerin
ibadetlerini yapanlar veya yapmadığı halde beğenenler kâfir olur.
(Berika)
Sual: Üç ayları tutuyorum. Arkadaşlardan bilmeden davet edenler oluyor. Orucu bozmam caiz midir?
CEVAP
Üç
aylardan Receb ve Şabanda tutulan oruçlar nafiledir. Nafile oruç
tutarken uygun bir davete gidilince orucu bozmak caizdir. Bir mümin
arkadaşı sevindirmek, onu üzmemek için davetine gidilir. Davete gidip
de orucunu bozmayan bir kimseye Peygamber efendimiz buyurdu ki:
(Arkadaşın
senin için bu kadar külfete girdiği halde, sen hâlâ "oruçluyum" diye
ısrar ediyorsun. Şimdi ye, sonra yerine bir gün tutarsın.) [Dare Kutni]
Davete gidilince, Ramazan, kaza ve kefaret oruçları bozulmaz. Sadece nafile oruçlar bozulabilir. (Mevkufat)
Sual: Kaza borcum var. Üç aylarda tutabilir miyim?
CEVAP
Kaza
ve nafile oruçları Receb ve Şaban ve diğer aylarda tutmakta mahzur
yoktur. Fakat kaza oruçlarını, mazeretsiz geciktirmemek iyi olur! Bu
aylarda kaza orucu tutan, bu aylarda nafileye verilecek sevaplara da
kavuşur. (Nevadir-i fıkhiyye)
Receb ve Şaban aylarında kaza
orucu veya nafile oruç, her gün veya aralıklı olarak da tutulur. Tek
başına Cuma veya Cumartesi günü oruç tutmamalıdır! Perşembe ile Cuma
veya Cuma ile Cumartesi birlikte tutulursa mahzuru olmaz.
Receb
veya Şabanda oruç tutarken, kazanız varsa, (İlk kazaya kalan Ramazan
orucumu tutmaya) diye niyet edersiniz. Kazanız yoksa, kaza orucu tutmak
yine caizdir.
Sual: 12-14 yaşlarında çocuklarım var. Namaz kılıp oruç tutmaları farz mıdır?
CEVAP
Büluğa
erince kız ve erkek çocuğa, namaz, oruç farz olur. Ay hâlinde
tutamadığı oruçları, bayramdan sonra kaza eder. Ay hâli sebebiyle
kılamadığı namazları kaza etmez. Hazret-i Âişe validemizin naklettiği
hadis-i şerifte, hayzlı iken tutulamayan orucu kaza etmek gerektiği,
kılınmayan namazları kaza etmek gerekmediği bildirilmiştir. (Buhari)
Hazret-i
Havva validemiz, Ramazan ayında hayz olunca, Allahü teâlâ, namaz
kılmamasını ve oruç tutmamasını, hayzlı iken kılamadığı namazları kaza
etmemesini, fakat orucu kaza etmesini emretmiştir. (Mevkufat)
Sual: Kış günleri kısa olduğu için nafile veya kaza orucu tutmam uygun olur mu?
CEVAP
Evet. Kolaylıklardan istifade etmek iyidir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Kışın oruç tutmak, meşakkatsiz elde edilen bir ganimettir.) [Tirmizi]
(Kış mevsimi, müminin baharıdır. Gündüzleri kısadır, oruç tutar, geceleri uzundur, o vakitleri ibadet eder.) [Gunye]
Sual: Maliki’yi taklit eden kadının hayzı 15 gündür. 15 gün oruç tutmayıp sonra mı kaza eder?
CEVAP
Oruçta taklit edilmediği için, Hanefi’deki hayz müddeti geçtikten sonra oruç tutulur.
Sual: Ramazanda oruçlu iken hanımını öpmenin bir mahzuru olur mu?
CEVAP
Veda
öpüşü gibi bir öpüş caizdir, şehvetle öpmek ise caiz değildir. Cünüp
olmak şüphesi varken öpmek mekruhtur. Öperken cünüp olursa oruç bozulur
ve kaza gerekir. Maliki mezhebinde oruçlu iken hanımını öpmek haramdır.
Sual: Gündüz öğleyin yatarken ihtilam olup, herhangi bir sebeple gusledemeyen kimsenin orucu sahih olur mu?
CEVAP
Zaruretsiz
cünüp durmak haramdır. Namazını da kılamadığı için ayrıca büyük günaha
girer. Su bulma imkanı olamayan teyemmüm eder yine cünüp durmaz.
Teyemmüm edileceğini de bilmeyen kimsenin orucu sahih olur. Çünkü cünüp
durmak dört mezhepte de, oruca mani değildir.
Sual: Sadece Cuma günü oruç tutmakta mahzur var mıdır?
CEVAP
İmam-ı
Ebu Yusuf’a göre mekruhtur. İmam-ı a'zama göre mekruh değildir. Bir
ibadet için mekruh ve sünnet diyen olunca, bütün müctehid âlimlere
uyabilmek için, o işi yapmamak gerekir. Yani Cuma günü bir ihtiyaç
olmadan oruç tutmamalı. Perşembe-Cuma veya Cuma-Cumartesi olarak tutmak
iyi olur.
Sual: Bir mazeretle oruç tutamayan kimse, mukabele okuyamaz, teravihe gidemez mi?
CEVAP
Oruç,
namaz ve mukabele birbirine bağlı ibadetler değil. Bir mazeretle oruç
tutamayan Kur’an-ı kerim de okur, mukabele de dinler, namazını kılar,
teravihini kılar.
Sual: Trafik kazasında, birinin ölümüne sebep olana, kanuni cezadan başka da, ayrıca bir kefaret gerekir mi?
CEVAP
Evet. Bugün için, 60 gün oruç tutması gerekir.
Sual: Bir fakir, aldığı oruç fidyelerini başka fakire verebilir mi?
CEVAP
Evet verebilir.
Sual:
Nafile namaz kılarken veya nafile oruç tutarken bir mazeretle veya
mazeretsiz namazını veya orucunu bozan kimsenin, bunları kaza etmesi
gerekir mi?
CEVAP
Bozulan nafile namazları tekrar kılmak, bozulan
nafile oruçları da tekrar tutmak vacibdir. Çünkü, nafileye başlanınca,
bunu tamamlamak vacib olur. (Uyun-ül-besair)
Sual: Şaban ayının son günü oruç tutmak, uygun mudur?
CEVAP
Şaban
ayının son gününe, yevm-i şek denir; şüpheli gün demektir. Bu günde
oruç tutmanın, mekruh, caiz ve caiz olmayan durumları vardır. Bugün
tutulan oruç, üç türlü olur:
1- Ramazan orucuna veya (ramazan
ise ramazan orucuna, ramazan değilse, nafileye) diye niyet ederek
tutulan oruçtur. Bu niyetle oruç tutmak, mekruhtur.
2- Nafile oruca veya kaza orucuna niyet ederek oruç tutmak caizdir, mekruh değildir.
3- (Ramazansa, ramazan orucuna; değilse, niyet etmiyorum) diye tutulan oruç, hiç caiz değildir.
Sual: Ramazan orucunu tutarken, aynı zamanda adak ve kaza orucuna da niyet edilebilir mi?
CEVAP
Hayır,
sadece Ramazan orucuna diye niyet edilir. Bunun gibi, vaktin farzını
mesela öğle namazının farzını kılarken, sünnetine diye de niyet
edilmez. Ama sünnet kılarken, ilk kazaya kalmış öğlenin veya başka bir
vaktin farzına diye niyet edilir. Bunun gibi, mübarek günlerde nafile
oruç tutarken ilk kazaya kalmış ramazan orucuna da niyet edilebilir.
Vaktin namazı ile kazaya kalan namaz farklı olduğu gibi, ramazan orucu
ile kazası da farklıdır. Nafile oruç tutarken, hem nafileye hem de ilk
kazaya kalan Ramazan orucuna niyet edilebilir.
Sual: Halk arasında, oruç borcu olan kız, borçlarını ödemeden evlenemez diye bir inanç var. Doğru mu?
CEVAP
Hayır,
doğru değildir. Evlenince kocasından izinsiz nafile oruç tutmak uygun
olmadığı için, belki oruç borcu ile kocasının evine gitmemeli denmiş
olabilir.
Sual: Ramazan ayında tutamadığımız oruçları, istediğimiz zaman kaza edebilir miyiz?
CEVAP
Evet,
her zaman kaza edilebilir ise de, fırsat buldukça bir an önce kaza
etmek iyi olur. Şafii’de ise, gelecek Ramazana kadar kaza edilmezse,
hem oruç tutmak, hem de fidye vermek gerekir.
