NAMAZIN VÂCİPLERİ
Namazda Vâcibin Hükmü Nedir?
Namazın
farzları olduğu gibi bâzı vâcibleri de vardır. Bu vâcibleri yerine
getirmekle namazın farzları tamamlanmış, noksanları ikmâl edilmiş olur.
Vâcibleren
biri veya birkaçı unutularak terkedilirse, namaz sahihtir, fakat sevabı
noksandır. Bu noksanı tamamlamak için namazın sonunda sehiv secdesi
yapılır. Böylece namaz tamamlanmış, sevabından da eksilme olmamış olur.
Eğer vâcibler kasden terkedilirse, böyle bir namazın iadesi gerekir,
sehiv secdesi namazın tamam olmasına kâfi gelmez.
Namazın Vâcibleri Nelerdir?
Namazın belli başlı vâcibleri şunlardır:
1 - Namazlarda Fâtiha-i şerîfe'yi okumak. Diğer üç mezhebde Fâtiha okumak farzdır.
2 - Farz olan iftitah tekbîrini Allâhü Ekber şeklinde tam olarak söylemek yalnız Allah demekle yetinmemek.
3
- Fâtiha'ya ilâveten kısa bir sûre veya buna denk üç kısa âyet yahut da
uzun bir tek âyet okumak. Buna zamm-ı sûre denir. Zamm-ı sûre, farz
namazların sadece ilk iki rek'atinde olur. Nâfile namazlarda ise, bütün
rek'atlarda Fâtiha'ya ilâveten sûre okunur.
Diğer mezheblerde zamm-ı sûre sünnettir.
4 - Fâtiha'yı zamm-ı sûreden önce okumak.
5
- Namaz içindeki rükünlerden herhangi birini, meşrû miktarından fazla
yapmamak. Meselâ 2 yerine 3 secde yapmamak. Yapılırsa vâcib terkedilmiş
olur.
6 - Secdede alınla beraber burnu da yere koymak.
7 - Üç veya dört rek'atlı namazlarda ikinci rek'attan sonra ilk oturuşu yapmak.
8
- Üç veya dört rek'atlı namazlar ile vitir ve öğle namazının
sünnetlerinde ikinci rek'attan sonra Tehıyyat'ı okur okumaz vakit
geçirmeden üçüncü rek'ata kalkmak. Tehıyyattan sonra kalkılmayıp
salâvat ve dualar da okunursa, vâcib terkedilmiş olur, dolayısıyla
sehiv secdesi gerekir.
9 - Namazların ilk ve son oturuşlarında teşehhüdde bulunmak, yani Tehıyyât'ı okumak.
10
- Namazın vâciblerinden herbirini yerinde yapıp terk ve te'hire
(gecikmeye) uğratmamak. Farzları da te'hir etmemek. Meselâ, kırâet
bittikten sonra ayakta gecikmeden hemen rükû'a gitmek gibi...
Farzın
te'hiri, yani, geciktirilmesi; vâcibin ise terk ve te'hîri, sehiv
secdesini gerektirir. Farzın terkedilmesi ise, namazı bozar.
11
- Tek başına namaz kılan kimsenin öğle ve ikindi namazlarında hafî
(kendi işitecek kadar) okuması vâcibdir. Gündüz kılınacak nâfile
namazlarda da bu şekilde okunmalıdır. Sabah, akşam, yatsı namazları ile
gece kılınan nâfile namazlarda hafî de, cehrî (sesli) de okunabilir (*).
12
- İmamın, cemaatla kılınan namazlardan sabah, bayram, cuma, teravih ve
vitir namazlarının her rek'atında cehren; öğle ile ikindinin bütün
rek'atlarıyla akşamın 3. ve yatsının 3 ve 4. rek'atlarında ise, hafî
kırâette bulunması vâcibdir. Akşam ve yatsı namazlarının ilk iki
rek'atında ise, cehren okur.
13 - Vitir namazlarında kunut duası okumak ve kunut tekbiri almak.
Cemaatla kılınırken hem imam, hem de cemaat kunut duasını içinden okur.
14 - İmamın iftitah tekbîrini sesli alması. Tek başına kılanlar veya imama uyanlar gizli alabilir.
15
- İmama uyan kimsenin Fâtiha ve sûre okumadan susması, imamı dinlemesi.
İmama uyan kimse, sadece rükün aralarındaki tesbih ve duaları kendi
duyacak şekilde içinden okur.
16 - Namazın sonunda selâm vermek. Yani önce sağ tarafa, sonra da sol tarafa yüz çevirerek
Esselâmü demek. Böylece namaz bitmiş olur.
Selâm kelimesi üzerine
aleyküm ve rahmetullah ilâvesi vâcib değil, sünnettir.
Bir görüşe göre de, sadece sağ tarafa selâm verilmesi vâcibdir, sol tarafa ise sünnet.
Namazdan çıkmak için sadece bir tarafa selâm vermiş olmak kâfidir. Binâenaleyh, bir tarafına selâm vermiş imama artık uyulmaz.
17 - Namazda ta'dîl-i erkâna riâyet, İmam-ı A'zam ile İmam-ı Muhammed'e göre vâcibdir.
18 - Bayram namazlarının 3'er ziyade tekbirleri de vâcibdir.
Namazda Vâcibin Hükmü Nedir?
Namazın
farzları olduğu gibi bâzı vâcibleri de vardır. Bu vâcibleri yerine
getirmekle namazın farzları tamamlanmış, noksanları ikmâl edilmiş olur.
Vâcibleren
biri veya birkaçı unutularak terkedilirse, namaz sahihtir, fakat sevabı
noksandır. Bu noksanı tamamlamak için namazın sonunda sehiv secdesi
yapılır. Böylece namaz tamamlanmış, sevabından da eksilme olmamış olur.
Eğer vâcibler kasden terkedilirse, böyle bir namazın iadesi gerekir,
sehiv secdesi namazın tamam olmasına kâfi gelmez.
Namazın Vâcibleri Nelerdir?
Namazın belli başlı vâcibleri şunlardır:
1 - Namazlarda Fâtiha-i şerîfe'yi okumak. Diğer üç mezhebde Fâtiha okumak farzdır.
2 - Farz olan iftitah tekbîrini Allâhü Ekber şeklinde tam olarak söylemek yalnız Allah demekle yetinmemek.
3
- Fâtiha'ya ilâveten kısa bir sûre veya buna denk üç kısa âyet yahut da
uzun bir tek âyet okumak. Buna zamm-ı sûre denir. Zamm-ı sûre, farz
namazların sadece ilk iki rek'atinde olur. Nâfile namazlarda ise, bütün
rek'atlarda Fâtiha'ya ilâveten sûre okunur.
Diğer mezheblerde zamm-ı sûre sünnettir.
4 - Fâtiha'yı zamm-ı sûreden önce okumak.
5
- Namaz içindeki rükünlerden herhangi birini, meşrû miktarından fazla
yapmamak. Meselâ 2 yerine 3 secde yapmamak. Yapılırsa vâcib terkedilmiş
olur.
6 - Secdede alınla beraber burnu da yere koymak.
7 - Üç veya dört rek'atlı namazlarda ikinci rek'attan sonra ilk oturuşu yapmak.
8
- Üç veya dört rek'atlı namazlar ile vitir ve öğle namazının
sünnetlerinde ikinci rek'attan sonra Tehıyyat'ı okur okumaz vakit
geçirmeden üçüncü rek'ata kalkmak. Tehıyyattan sonra kalkılmayıp
salâvat ve dualar da okunursa, vâcib terkedilmiş olur, dolayısıyla
sehiv secdesi gerekir.
9 - Namazların ilk ve son oturuşlarında teşehhüdde bulunmak, yani Tehıyyât'ı okumak.
10
- Namazın vâciblerinden herbirini yerinde yapıp terk ve te'hire
(gecikmeye) uğratmamak. Farzları da te'hir etmemek. Meselâ, kırâet
bittikten sonra ayakta gecikmeden hemen rükû'a gitmek gibi...
Farzın
te'hiri, yani, geciktirilmesi; vâcibin ise terk ve te'hîri, sehiv
secdesini gerektirir. Farzın terkedilmesi ise, namazı bozar.
11
- Tek başına namaz kılan kimsenin öğle ve ikindi namazlarında hafî
(kendi işitecek kadar) okuması vâcibdir. Gündüz kılınacak nâfile
namazlarda da bu şekilde okunmalıdır. Sabah, akşam, yatsı namazları ile
gece kılınan nâfile namazlarda hafî de, cehrî (sesli) de okunabilir (*).
12
- İmamın, cemaatla kılınan namazlardan sabah, bayram, cuma, teravih ve
vitir namazlarının her rek'atında cehren; öğle ile ikindinin bütün
rek'atlarıyla akşamın 3. ve yatsının 3 ve 4. rek'atlarında ise, hafî
kırâette bulunması vâcibdir. Akşam ve yatsı namazlarının ilk iki
rek'atında ise, cehren okur.
13 - Vitir namazlarında kunut duası okumak ve kunut tekbiri almak.
Cemaatla kılınırken hem imam, hem de cemaat kunut duasını içinden okur.
14 - İmamın iftitah tekbîrini sesli alması. Tek başına kılanlar veya imama uyanlar gizli alabilir.
15
- İmama uyan kimsenin Fâtiha ve sûre okumadan susması, imamı dinlemesi.
İmama uyan kimse, sadece rükün aralarındaki tesbih ve duaları kendi
duyacak şekilde içinden okur.
16 - Namazın sonunda selâm vermek. Yani önce sağ tarafa, sonra da sol tarafa yüz çevirerek
Esselâmü demek. Böylece namaz bitmiş olur.
Selâm kelimesi üzerine
aleyküm ve rahmetullah ilâvesi vâcib değil, sünnettir.
Bir görüşe göre de, sadece sağ tarafa selâm verilmesi vâcibdir, sol tarafa ise sünnet.
Namazdan çıkmak için sadece bir tarafa selâm vermiş olmak kâfidir. Binâenaleyh, bir tarafına selâm vermiş imama artık uyulmaz.
17 - Namazda ta'dîl-i erkâna riâyet, İmam-ı A'zam ile İmam-ı Muhammed'e göre vâcibdir.
18 - Bayram namazlarının 3'er ziyade tekbirleri de vâcibdir.
